In teams ontstaan vaak terugkerende patronen. Zonder dat je het merkt, roept je met je gedrag een reactie bij een ander op, die jou vervolgens weer beïnvloedt. Zo houd je elkaar – meestal onbedoeld – in een kringetje gevangen.
Circulaire patronen in teams: zo zet je elkaar (onbewust) vast
Met een systeembril kijk je niet zozeer naar de individuele teamleden in het team, maar naar de onderlinge relaties en de wijze waarop de interactie plaatsvindt. Je ziet hoe gedrag en reactie (effect) elkaar versterken. Bijvoorbeeld: hoe meer de extraverte teamleden het woord nemen, hoe stiller de introvertere teamleden worden. En hoe stiller zij blijven, hoe meer ruimte de voorgrond pakt.
Je zoekt niet naar schuld of oorzaak, maar je onderzoekt de interactie en de dynamiek tussen teamleden. Hoe houden teamleden de situatie samen in stand? Je ziet hoe gedrag en reactie elkaar versterken:
Herkenbare patronen in teams
In een patroon versterken de twee kanten elkaar en komen ze steeds verder uit elkaar te liggen.
Bijvoorbeeld: Controleren versus Ruimte zoeken.
Stel: een teamlid houdt graag grip op afspraken en processen. Hij checkt regelmatig of iederen zich eraan houdt en stuurt bij waar nodig. Een ander teamlid voelt zich daar juist door ingeperkt en zoekt steeds meer ruimte om haar eigen keuzes te maken. Hoe meer de één controle uitoefent, hoe sterker de ander naar vrijheid verlangt. En hoe meer zij haar eigen weg gaat, hoe groter de neiging van de eerste wordt om nóg meer te controleren. Zo versterken ze elkaars beweging – zonder dat ze dat zo bedoelen.
Hieronder vind je een aantal circulaire patronen die regelmatig voorkomen*.
Controleren ↔ Ruimte zoeken
Grote lijnen ↔ Details
Zakelijk ↔ Mensgericht
Structuur ↔ Flexibiliteit
Ervaring ↔ Frisse blik
Dempen ↔ Versterken
Gas geven ↔ Remmen
Overtuigen ↔ Overtuigen
Terugtrekken ↔ Terugtrekken
Waarom het loont
Het loont de moeite om eens in je team te bespreken welke patronen jullie zoal herkennen. Het team ziet beter welke dynamiek helpt en welke belemmert. Vanuit daar kun je kiezen voor ander gedrag – en zo ruimte maken voor effectievere samenwerking.
* Dit overzicht is afkomstig uit het systeemspel van Marijke Spanjersberg.
Met je team aan de slag?
Wil je hulp om hiermee aan de slag gaan met je team? Of wil je meer kennis opdoen van het systeemdenken via het systeemspel? Neem dan contact met me op. Ik spreek je er graag over.